Resumerend

En echte oranjeklant ben ik nooit geweest. Mijn ouders komen uit de Nederlands Hervormde hoek, en hebben beiden de oorlog meegemaakt. In de Tweede Wereldoorlog was het Huis van Oranje natuurlijk een bindende factor. Het verenigde de Nederlanders in hun ellende tijdens de Duitse bezetting. Toen Wilhelmina in 1945 terugkeerde was Nederland verenigd rond het Oranjehuis. En dit heeft zeker een functie gehad. De oude beelden waarin Beatrix, Irene en Margriet in 1945 uit het vliegtuig stappen en weer voet zetten op de Nederlandse bodem hebben indertijd vele harten geraakt. Zelfs verstokte socialisten werden warm aanhanger van het Oranjehuis.

Van het dictatoriale generaalskarakter van Wilhelmina, naar de veel gewonere Juliana in 1948 is dan ook een echt hoogtepunt geweest.  Prins Bernhard werd tot op het idiote af verafgood en bewonderd. Hij is degene geweest die de pracht en praal in het Huis van Oranje heeft gebracht. Na de zelfgebreide kousen van Wilhelmina was de tijd daar ook rijp voor. Voor de bontjassen, de juwelen en de Ferrari's. De vliegtuigen en de luxueuze buitenverblijven. Hij werd naar de ogen gekeken en deze kritiekloze houding van de Nederlanders leidde oa. tot het Lockheed schandaal. Hij achtte zich boven iedere kritiek verheven. Ik ben er van overtuigd dat we lang nog niet alles weten. Maar dat hij corrupt was is bewezen, en dat hij meerdere buitenechtelijke kinderen heeft ook. Het heeft mijn mening over het Koningshuis gevormd.

Juliana deed gewoon. " Zeg maar mevrouw"... En werd als zodanig op handen gedragen. Toen Beatrix het in 1980 overnam was het echter afgelopen met het gewone. "Majesteit" werd weer de aanspreektitel en ze heeft het Koningshuis nieuw leven ingeblazen door weer strikte protocollen in te stellen en afstand te scheppen. Dat is deels haar karakter geweest, maar ook een tijdsgeest. Correctie op de losgeslagen bende die was ontstaan in Nederland. De rellen tijdens haar inhuldiging zijn daar een voorbeeld van. In haar overtuiging kon het huis van Oranje slechts als bindende factor fungeren als er iets van het sprookjesgevoel overeind zou blijven. En dat vroeg om afstand. En om een strakke regie.

Nu is het 33 jaar later. En Willem-Alexander brengt weer een correctie aan. Afstand wordt beperkt. In de afscheidstoespraak van Beatrix ontbrak naar mijn idee datgene wat emotie oproept. En Willem-Alexander kan dat wel. Tijdens zijn inhuldigingstoespraak raakte hij iets. Mensen stonden te huilen op de Dam. Ook de mooie Maxima en de innemende beelden van de Prinsesjes droegen daaraan bij.

Willem-Alexander zal dichter bij het volk staan. Dat zagen we ook tijdens het uitstapje gisteren bij Armin van Buren en het Concertgebouworkest. Het is weer een golfbeweging in de tijd. Een correctie op datgene wat Beatrix heeft gecultiveerd en geperfectioneerd en wellicht teveel is doorgeslagen. Amalia zal het in 2046 weer anders gaan doen. Als we er dan nog zijn.

En... Natuurlijk heeft het hele gebeuren ook mij geraakt gisteren. Je moet wel van beton zijn als er geen snaartje gaat trillen.  Oranje als bindende factor. Als gevoel van Nederlands zijn. Dat is gelukt. Nederland is Oranjegezind. En het onderscheidt ons van de landen om ons heen. Laten we dat maar proberen vast te houden. Het functioneert. Als ze zich maar blijven gedragen...